Auxin (IAA) – loại hormone đóng vai trò then chốt trong quá trình ra rễ, giữ trái, phân chia mô, và phát triển mô mềm trong cây sầu riêng. Cùng Seiko đi sâu vào hormone Auxin này để hiểu hơn về cây trồng và ứng dụng nó nhé.
I. CƠ CHẾ TỔNG HỢP AUXIN (IAA)
1. Auxin là gì?
-
Auxin tự nhiên phổ biến nhất là IAA – Indole-3-Acetic Acid
-
Được cây tổng hợp nội sinh, chủ yếu ở mô non, đỉnh sinh trưởng, hoa mới hình thành
-
Là “trung tâm điều phối” giúp cây:
-
Tăng trưởng rễ
-
Kéo dài tế bào
-
Giữ trái non không rụng
-
Điều hướng vận chuyển dinh dưỡng
-
Do đó khi chúng ta muốn điều khiển cây tăng trưởng rễ, giữ trái không rụng… thì chú ý về Auxin nhé.
2. Cây tổng hợp Auxin (IAA) từ đâu?
🔹 Tiền chất chính:
-
Tryptophan – một loại acid amin thiết yếu
→ Cây tạo ra tryptophan từ N (đạm hữu cơ) + S (lưu huỳnh) + enzyme
🔹 Con đường tổng hợp chính:
-
Tryptophan → IPA (Indole-3-Pyruvic Acid) → IAA
🔧 Enzyme chính:
-
TAA (Tryptophan Aminotransferase of Arabidopsis)
-
YUCCA (Flavin monooxygenase enzyme)
–
3. Những yếu tố dinh dưỡng ảnh hưởng đến tổng hợp Auxin
| Nguyên tố | Vai trò cụ thể trong tổng hợp Auxin |
|---|---|
| Nitơ (N) | Nguyên liệu để tạo acid amin Tryptophan |
| Lưu huỳnh (S) | Hỗ trợ tổng hợp protein → tạo enzyme TAA |
| Kẽm (Zn) | Kích hoạt enzyme YUCCA (enzyme tổng hợp Auxin) |
| Bo (B) | Duy trì cấu trúc màng & tế bào → ổn định Auxin |
| Fe (Sắt) | Tham gia hoạt hóa enzyme phản ứng oxy hóa khử |
| Mn, Cu | Vai trò phụ trong hoạt hóa enzyme flavonoid liên quan trao đổi Auxin |
–
📌 Tổng kết :
✅ Để cây tự tổng hợp Auxin tốt, cần:
-
Nguồn Tryptophan ổn định (từ đạm hữu cơ + lưu huỳnh)
-
Bổ sung Zn + B + S + Fe đầy đủ
-
Không để thiếu vi lượng lâu dài vì sẽ làm “kẹt” enzyme
Nguồn: Zhao Y. (2010), Ljung, K. (2013), Haifa
–
II. YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TỐC ĐỘ TỔNG HỢP AUXIN
1. Cây mất bao lâu để tổng hợp Auxin (IAA)?
-
Thời gian tổng hợp: rất nhanh, có thể chỉ từ vài giờ đến 1–2 ngày, tùy theo điều kiện môi trường và sức khỏe cây.
-
Auxin không được tích trữ nhiều trong cây, mà được tổng hợp liên tục, tại chỗ, nhất là ở:
-
Mầm non
-
Hoa non (bắt đầu thụ phấn)
-
Rễ tơ (rễ mới)
-
📌 Vì vậy: Hormone Auxin luôn phải có “nguyên liệu đầu vào” đầy đủ và liên tục.
–
2. Yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ và mức độ tổng hợp Auxin:
| Yếu tố | Ảnh hưởng |
|---|---|
| Ánh sáng | Cường độ sáng cao → tăng tổng hợp Auxin ở ngọn |
| Nhiệt độ | Nhiệt độ lý tưởng ~25–32°C giúp enzyme hoạt động mạnh |
| Đạm hữu cơ + lưu huỳnh | Tạo Tryptophan – tiền chất chính để cây tổng hợp IAA |
| Zn + B + Fe | Tham gia vào hoạt hóa enzyme TAA & YUCCA |
| Căng thẳng môi trường (khô hạn, nắng gắt, ngập úng) | Làm rối loạn trao đổi chất → giảm tổng hợp hormone → dễ rụng trái |
-đDo đó, khi môi trường căng thẳng, quá trình trao đổi chất bị rối loạn không tổng hợp được Auxin thì Haifastim Force là giải pháp giúp cây không bị rụng trái.
–
3. Cây có thể “dự trữ Auxin” sẵn không?
-
Không như dinh dưỡng, hormone sinh trưởng hầu như không được dự trữ lâu dài trong mô.
-
Nhưng cây có thể:
-
Dự trữ tiền chất (Tryptophan)
-
Ổn định enzyme nội sinh (TAA, YUCCA) để khi có tín hiệu → tổng hợp nhanh
-
Điều chỉnh lượng vận chuyển Auxin từ nơi sản xuất (ngọn, lá non) đến nơi cần thiết (hoa, cuống trái…)
-
👉 Vì vậy: nếu cung cấp đủ nguyên tố vi lượng (B, Zn, Fe, Cu, Mn), đạm hữu cơ, lưu huỳnh (S) trước, cây sẽ tự kích hoạt nội lực, đủ điều kiện tự sản xuất hormone khi cần thiết– cực kỳ quan trọng trong giai đoạn giữ trái sầu riêng
