Tỷ Lệ C:N – Bí Quyết Ủ Phân Hữu Cơ Hiệu Quả & Giữ Trọn Dinh Dưỡng

1. Vì sao tỷ lệ C:N là chìa khóa khi ủ phân hữu cơ?

Khi ủ phân hữu cơ hoặc xử lý tàn dư cây trồng, tỷ lệ Carbon : Nitơ (C:N) là yếu tố quyết định tốc độ phân hủy và khả năng giải phóng hay giữ lại đạm (N) trong đất.

• C:N cao → Vi sinh phải “vay” N từ môi trường để phân hủy → cây có thể thiếu đạm tạm thời (immobilization).

• C:N thấp → N dư thừa bị bay hơi dưới dạng NH₃ → gây mùi hôi, thất thoát dinh dưỡng (volatilization).

Theo nhiều nghiên cứu quốc tế (Cornell Composting, ScienceDirect, PMC), khung tối ưu để khởi động ủ hiếu khí là C:N ≈ 25–30:1. Đây là “điểm vàng” giúp vi sinh hoạt động mạnh nhất, phân hủy nhanh, không mất đạm và hạn chế mùi hôi.

–

2. Chất lượng Carbon mới là yếu tố quyết định

Tỷ lệ C:N chỉ phản ánh tương quan giữa C và N, nhưng tốc độ phân hủy còn phụ thuộc vào chất lượng Carbon:

• C dễ phân hủy: đường, tinh bột, cellulose → vi sinh tiêu thụ nhanh.

• C khó phân hủy: lignin, polyphenol trong rơm già, cành gỗ → phân hủy chậm, “trói” N lâu hơn ngay cả khi C:N không quá cao.

Nhiều tổng quan khoa học (ScienceDirect, PMC) chỉ ra ngưỡng chuyển pha từ giữ N sang giải phóng N thường rơi vào khoảng 20–25:1, khi vi sinh đã tiêu thụ hết C dễ phân hủy và bắt đầu giải phóng N cho cây.

–

3. Khi nào C:N mất tác dụng dự đoán?

Với vật liệu đã ủ chín hoặc qua xử lý nhiệt, C khó phân hủy chiếm ưu thế → chỉ số C:N không còn dự báo tốt lượng N sẽ giải phóng. Lúc này cần:

• Kiểm tra độ chín sinh học (bio-maturity).

• Thử khoáng hóa ngắn ngày để đánh giá khả năng nhả N (MDPI).

Seiko Organic- phân nở Hà Lan

–

4. Thực tế 

4.1. Trước mùa mưa / đầu vụ

• Mục tiêu: Hạn chế N tự do để tránh bùng đọt, giảm rửa trôi.

• Cách làm: Bổ sung tàn dư C:N cao (rơm rạ, mùn gỗ) + SEIKO VIM (giàu Humic–Fulvic) để kích hoạt đất, tăng khả năng giữ dinh dưỡng.

4.2. Khi cần “mở” N nhanh

• Sử dụng nguồn Nitrate dễ hấp thu (Multi-K, CAL GG/AGRI) để cây hấp thụ ngay, thúc ra hoa hoặc nuôi quả.

4.3. Khi ủ phân hữu cơ

• Công thức chuẩn: Trộn Seiko Organic – Phân nở Hà Lan (giàu N) với vật liệu giàu C (rơm, trấu, vỏ cà phê…) để đạt C:N ~ 25–30:1.

• Quy trình:

  1. Kiểm soát ẩm độ 55–60% (nắm chặt vừa ướt tay nhưng không rỉ nước).

  2. Theo dõi nhiệt độ: 50–60°C trong giai đoạn đầu để tiêu diệt mầm bệnh.

  3. Đảo trộn định kỳ để đảm bảo oxy.

  4. Sau ủ, bổ sung SEIKO VIM hoặc Humic Mỹ để tăng khả năng trao đổi cation (CEC) và ổn định dinh dưỡng.

–

5. Lợi ích khi kết hợp phế phẩm tại chỗ + Seiko Organic

• Giảm chi phí vận chuyển, tận dụng vi sinh bản địa.

• Điều chỉnh C:N nhanh chóng, ủ nhanh hơn 30–40%.

• Giảm mùi, giữ N tối đa.

• Tăng tơi xốp đất, nuôi hệ vi sinh có lợi lâu dài.

–

Tối ưu tỷ lệ C:N là yếu tố khoa học nền tảng để ủ phân hữu cơ hiệu quả. Khi kết hợp nguồn phế phẩm tại chỗ với Seiko Organic – Phân nở Hà Lan và SEIKO VIM, bà con vừa tiết kiệm chi phí, vừa cải tạo đất, tăng năng suất bền vững.

📢 Liên hệ ngay SEIKO JSC:  Seiko Organic – Giữ trọn dinh dưỡng, nuôi đất bền lâu!